Τουρριανός, Νικόλαος

Έλληνας κωδικογράφος και μικρογράφος της εποχής της Αναγέννησης (Κρήτη 1535/1540 – Νάπολη 1608/1610). Γύρω στα 1559 πήγε από την Κρήτη στη Βενετία και στην Πάντοβα όπου εργάστηκε εντατικά στην αντιγραφή ελληνικών κυρίως χειρογράφων για λογαριασμό Ιταλών, Γάλλων και Ισπανών ουμανιστών και λογίων (Πινέλι, Μπουαστεγιέ, Αγκουστίν κ.ά.). Το 1564 ταξιδεύει στην Κωνσταντινούπολη, για να αγοράσει και να αντιγράψει ελληνικούς κώδικες. Τον ίδιο χρόνο επιστρέφει στην Ιταλία, γνωρίζεται στο Τρέντο (κατά τις ημέρες της λήξης του περίφημου συνεδρίου των Αντιμεταρρυθμιστών) με επιφανείς Ισπανούς κληρικούς, και, ύστερα από πρόσκληση των αδελφών Koβαρούμπιας, έρχεται για πρώτη φορά στην Ισπανία, όπου εργάστηκε σε κωδικογραφικά εργαστήρια για 2-3 χρόνια (Σαλαμάνκα, Σεγκόβια). Το 1566-67 βρίσκεται στο Παρίσι και το 1568 ξαναγυρίζει στην Ιταλία και, στο γνώριμο περιβάλλον της ελληνικής κοινότητας της Βενετίας, εργάστηκε για άλλα 2 χρόνια (1567-69), στο εργαστήριο του περιφημότερου κωδικογράφου της εποχής Ανδρέα Δαρμαρίου. Περισσότερο σταθερή και μακρόχρονη ήταν η δεύτερη παραμονή του Τ. στην Ισπανία (1569 κ.εξ.) (Τολέντο, Σαλαμάνκα, Εσκοριάλ, Σεγκόβια, Μαδρίτη). Το 1578 επιχειρεί ένα ανεπιτυχές ταξίδι έως τη γενέτειρα του την Κρήτη, αλλά επιστρέφει τον ίδιο χρόνο στο Εσκοριάλ, όπου έμεινε, στην υπηρεσία πάντοτε του βασιλιά Φίλιππου B’ έως τις αρχές του 17ου αι. Στη νέα πατρίδα του ο Τ. απέκτησε εν τω μεταξύ στενούς δεσμούς: παντρεύτηκε την πρώτη φορά με τη Σεγκοβιανή Άννα Σάντσεθ και, μετά τον θάνατό της, με τη Μαρία Αρίας. Γιος της πρώτης του γυναίκας φαίνεται πως ήταν και ο ομώνυμός του Nicolα’s Greco, ζωγράφος των εκκλησιών της Σεγκόβια και πυροτεχνουργός του Φίλιππου B’. Στις αρχές του 17ου αι. ο Τ. εγκαθίσταται στη Νάπολη ως μέλος της εκεί ελληνικής κοινότητας, όπου και θα περάσει τα λίγα χρόνια που του απέμεναν, αλλά χωρίς να διακρίνεται πλέον για την αλλοτινή αντιγραφική του δραστηριότητα. Από το κωδικογραφικό του έργο σώθηκαν έως σήμερα αξιόλογα δείγματα στα τμήματα χειρογράφων των εθνικών, δημόσιων ή ιδιωτικών βιβλιοθηκών του Εσκοριάλ, της Μαδρίτης, της Σαλαμάνκα, του Μιλάνου, του Μονάχου, της Οξφόρδης, του Λέιντεν, του Παρισιού, του Λονδίνου, του Βατικανού, του Κέμπριτζ, της Βιέννης κ.ά.